Ελληνικά Βότανα | Greek Herbs | iNBEVERAGES | Βιολειτουργικός καφές iNCAFE & τσάι iNTEA

ΤΣΟΥΚΝΙΔΑ

Η τσουκνίδα, πολύ γνωστή από την αρχαιότητα, ήταν το πλέον συχνά χρησιμοποιημένο βότανο του Ιπποκράτη. Είναι ένα αυτοφυώς αναπτυσσόμενο φυτό με τέσσερα είδη στην Ελλάδα. Η τσουκνίδα τονώνει τον οργανισμό με την αύξηση των ερυθρών αιμοσφαιρίων, τη αύξηση της διούρησης και τη μείωση της αρτηριακής πίεσης.

Ονομασία - Είδη

Η τσουκνίδα είναι ένα βότανο γνωστό από την Αρχαιότητα από τα πλέον συχνά χρησιμοποιούμενα από τον Ιπποκράτη. Άλλες ονομασίες είναι: τσουκνίθσ, αγκινίδα, ακαληφή, ούρτικη κ.α. Φύεται σε κατοικήσιμες περιοχές, σε ακαλλιέργητα εδάφη, σε φράκτες και σε εδάφη πλούσια σε άζωτο. Το λατινικό της όνομα urtica το πήρε από τον Πλίνιο, εξαιτίας του καψίματος και της φαγούρας που τη διακρίνει.

Η τσουκνίδα ανήκει στο γένος των αγγειόσπερμων φυτών Κνίδη και στην οικογένεια των Κνιδοειδών. Πρόκειται για μονοετές ή πολυετές, ποώδες, αυτοφυές φυτό, με 40 περίπου είδη παγκοσμίως. Στην Ελλάδα απαντώνται τα είδη: Κνίδη η δίοικος (Urticadioica), το πιο διαδεδομέο είδος, Κνίδη η καυστηρά (Urticaurens), Κνίδη η μεμβρανώδης (Urticamembranacea) και Κνίδη η σφαιριδιοφόρος (Urticapilulifera).

Κνίδη η δίοικος

Βοτανική Περιγραφή

Φυτό ποώδες, πολυετές, κοινό στην ελληνική ύπαιθρο. Αναπτύσσεται αυτοφυώς σε ορεινά μέρη, αρκεί να υπάρχει υγρασία. Ο βλαστός της φτάνει σε ύψος το 1 μέτρο ενώ τα άνθη της είναι μικρά και άοσμα. Ολόκληρο το φυτό καλύπτεται από αδενώδεις τρίχες που κατά την επαφή τους με το δέρμα προκαλούν φαγούρα. Αυτό οφείλεται σε ένα υγρό που περιέχουν οι λεπτές βελόνες οι οποίες όμως καταστρέφονται με το βράσιμο ή το ψήσιμο. Ανθίζει κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού.

Κνίδη η καυστηρά

Ιστορία

Η δράση της τσουκνίδας καταγράφηκε από το Χρύσιππο, τον Αριστοφάνη και τον Ησίοδο. Ο Ιπποκράτης πρώτος κατέταξε την τσουκνίδα ανάμεσα στα φυτά “πανάκεια” (κάνουν για πολλαπλές χρήσεις) και συνέστησε την τσουκνίδα για την θεραπεία 61 ασθενειών. Ο Έλληνας ιατρός Γαληνός στο βιβλίο του “De Simplicibus Medicamentis ad Paternainum (espurio)” συνιστούσε την τσουκνίδα για θεραπεία πολλών παθήσεων.

Κνίδη μεμβρανώδης

Φαρμακολογικές Ιδιότητες

Η τσουκνίδα έχει πολλές φαρμακολογικές ιδιότητες η σημαντικότερη των οποίων είναι η τόνωση του οργανισμού. Αυτό επιτυγχάνεται με την αύξηση των ερυθρών αιμοσφαιρίων, την αύξηση της διούρησης και τη μείωση της συστολικής πίεσης.

Το εκχύλισμα φύλλων και μίσχων τσουκνίδας ανακουφίζει από την κόπωση η οποία χαρακτηρίζεται από μυϊκή αδυναμία, εξάντληση, γνωσιακή δυσλειτουργία και πονοκεφάλους. Ο συνδυασμός υψηλής συγκέντρωσης βιταμίνης C και σιδήρου στο εκχύλισμα της τσουκνίδας διεγείρουν την παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων. Η βιταμίνη C μεγιστοποιεί την απορρόφηση σιδήρου από τον πεπτικό σωλήνα, ενώ ο σίδηρος είναι βασικό συστατικό της αιμοσφαιρίνης. Με την αύξηση των ερυθρών αιμοσφαιρίων αυξάνεται η συνολική κυκλοφορία του αίματος και οι περιφερειακοί ιστοί οξυγονώνονται αυξάνοντας το επίπεδο ενέργειας.

Το εκχύλισμα τσουκνίδας έχει μεγάλη διουρητική δράση λόγω της υψηλής συγκέντρωσης καλίου. Η αυξημένη διούρηση σε σχέση με τη μείωση της συστολικής πίεσης ανακουφίζει την ένταση και το στρες του καρδιαγγειακού συστήματος με αποτέλεσμα την τόνωση και καλύτερη λειτουργία όλων των συστημάτων του οργανισμού.

Βιβλιογραφία

1. Laban K. Rutto, Yixiang Xu, Elizabeth Ramirez and Michael Brandt. Mineral Properties and Dietary Value of Raw and Processed Stinging Nettle (Urtica dioica L). International Journal of Food Science, Volume 2013 (2013).
2.Effects of Urtica dioica supplementation on blood lipids, hepatic enzymes and nitric oxide levels in type 2 diabetic patients: A double blind, randomized clinical trial. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5206926/
3. Buettner, C., Mukamal, K. J., Gardiner, P., Davis, R. B., Phillips, R. S., and Mittleman, M. A. Herbal supplement use and blood lead levels of United States adults. J.Gen.Intern.Med. 2009;24(11):1175-1182.
4. Daher, C.F., Baroody, K.G., Baroody, G.M., 2006. Effect of Urtica dioica extract intake upon blood lipid profile in the rats. Fitoterapia 77, 183-188.
5. Barlow, R. B. and Dixon, R. O. Choline acetyltransferase in the nettle Urtica dioica L. Biochem J 1973;132(1):15-18.
6. Toldy A, Atalay M, Stadler K, et al. The beneficial effects of nettle supplementation and exercise on brain lesion and memory in rat. J Nutr Biochem . 2009;20(12):974-981.
7. Toldy A, Stadler K, Sasvári M, et al. The effect of exercise and nettle supplementation on oxidative stress markers in the rat brain. Brain Res Bull . 2005;65(6):487-493.
8. Chaurasia N and Wichtl M. Sterols and steryl glycosides from Urtica dioica. Journal of Natural Products 1987;50(5):881-885.
9. Chrubasik, J. E., Roufogalis, B. D., Wagner, H., and Chrubasik, S. A. A comprehensive review on nettle effect and efficacy profiles, Part I: herba urticae. Phytomedicine. 2007;14(6):423-435.
10. Dar SA, Ganai FA, Yousuf AR, et al. Pharmacological and toxicological evaluation of Urtica dioica. Pharm Biol 2013;51:170-80.
11. Wagner H, Geiger WN, Boos G, and et al. Studies on the binding of Urtica dioica aggluti-nin (UDA) and other lectins in an in vitro epidermal growth factor receptor test. Phyto-medicine 1995;4:287-290.
12. Teucher, T., Obertreis, B., Ruttkowski, T., and Schmitz, H. Cytokine secretion in whole blood of healthy subjects following oral administration of Urtica dioica L. plant extract. Arzneimittelforschung. 1996;46(9):906-910.
13. Kraus R, Spiteller G, and Bartsch W. (10E,12Z)-9-Hydroxy-10,12-octadecadienoic acid, an aromatase inhibitor from roots of Urtica dioica. Liebigs Ann Chem 1991;335-339.
14. Pinelli P, Ieri F, Vignolini P, Bacci L, Baronti S, Romani A. Extraction and HPLC analysis of phenolic compounds in leaves, stalks, and textile fibers of Urtica dioica L. J Agric Food Chem . 2008;56(19):9127-9132.
15. Ganzera M, Piereder D, Sturm S, Erdelmeier C, Stuppner H. Urtica dioica agglutinin: sepa-ration, identification, and quantitation of individual isolectins by capillary electrophoresis and capillary electrophoresis-mass spectrometry. Electrophoresis . 2005;26(9):1724-1731.
16. El Haouari M, Bnouham M, Bendahou M, et al. Inhibition of rat platelet aggregation by Urtica dioica leaves extracts. Phytother Res . 2006;20(7):568-572.
17. Harput US, Saracoglu I, Ogihara Y. Stimulation of lymphocyte proliferation and inhibition of nitric oxide production by aqueous Urtica dioica extract. Phytother Res . 2005;19(4):346-348.
18. Yener Z, Celik I, Ilhan F, Bal R. Effects of Urtica dioica L. seed on lipid peroxidation, anti-oxidants and liver pathology in aflatoxin-induced tissue injury in rats. Food Chem Toxicol . 2009;47(2):418-424.
19. Golalipour MJ, Khori V. The protective activity of Urtica dioica leaves on blood glucose concentration and beta-cells in streptozotocin-diabetic rats. Pak J Biol Sci . 2007;10(8):1200-1204.
20. Tahri, A., Yamani, S., Legssayer, A., Aziz, M., Mekhfi, H., Bnouham, M., Ziyyat, A., 2000. Acute diuretic, natriuretic and hypotensive effects of a continuous perfusion of aqueous extract of Urtica dioica in rats. J. Ethnopharmacol. 73, 95-100.
21. Testai L, Chericoni S, Calderone V, et al. Cardiovascular effects of Urtica dioica L. (Urtica-ceae) roots extracts: in vitro and in vivo pharmacological studies. J Ethnopharmacol . 2002;81(1):105-109.
22. Legssyer A, Ziyyat A, Mekhfi H, et al. Cardiovascular effects of Urtica dioica L. in isolated rat heart and aorta. Phytother Res . 2002;16(6):503-507.
23. Shackebaei D, Godini A, Abolghazi M, Majnouni M, Hesari M. Protection of ischemic and reperfused rat heart by aqueous extract of urtica dioica. Iran Cardiovasc Res J 2010;4:107‑11.
24. Alisi CS, Emejulu AA, Nwagou LA, Onyema OO. Decreased cardiovascular risk and re-sistance to hyperlipemia‑induced hepatic damage in rats by aqueous extract of Urtica dio-ica. Afr J Biochem Res 2008;2:102‑6.
25. Dizaye K, Alberzingi B, Sulaiman S. Renal and vascular studies of aqueous extract of Urtica dioica in rats and rabbits. Iraq J Vet Sci 2013;27:25‑31.
26. Testai L, Chericoni S, Calderone V, Nencioni G, Nieri P, Morelli I, et al. Cardiovascular ef-fects of Urtica dioica L. (Urticaceae) roots extracts: In‑vitro and in‑vivo pharmacological studies. J Ethnopharmacol 2002;81:105‑9.
27. Legssyer A, Ziyyat A, Mekhfi H, Bnouham M, Tahri A, Serhrouchni M, et al. Cardiovascu-lar effects of Urtica dioica L. in isolated rat heart and aorta. Phytother Res 2002;16:503‑7.
28. Ozen, T., Korkmaz, H., 2003. Modulatory effect of Urtica dioica L. (Urticaceae) leaf extract on biotransformation enzyme systems, antioxidant enzymes, lactate dehydrogenase and lipid peroxidation in mice. Phytomedicine 10, 405-415.